طراحی مدل مفهومی مدیریت عملکرد سازمانی برای سازمان اوقاف و امور خیریه

وقف عام یکی از نهادهای انسانی و مورد تأیید و تأکید دین اسلام است که اموال اشخاص خیّر را تا ابد در خدمت جامعه و آیندگان قرار می دهد. از پیشینیان ما موقوفات بسیاری به یادگار مانده که بیشتر آنها فاقد متولی خاص هستند و بر اساس شریعت اسلام اداره آنها به عهده ولی فقیه و رهبر نظام اسلامی است که طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران این شأن به سازمان اوقاف و امور خیریه واگذار شده است. تعداد زیاد، گستردگی و پراکندگی جغرافیایی و نیز تنوع کاربری موقوفات در سطح کشور و نیز اهداف والای انسانی و الهی که از سوی واقفان برای هر موقوفه معین شده و در وقف نامه ها به ثبت رسیده، مسوولیت سنگینی را بر دوش سازمان اوقاف قرار داده است که برآمدن از عهده آن به نحو احسن و تأمین رضایت ذی نفعان و ذی حقان، نیازمند نظام جامع مدیریت عملکرد است. بدین منظور در این رساله طراحی مدل مفهومی مدیریت عملکرد سازمانی برای سازمان اوقاف مد نظر قرار گرفت تا گامی در راستای طراحی آن نظام جامع باشد. وجه تمایز این رساله از پژوهش های پیشین، طراحی مدلی است برای مدیریت عملکرد، نه سنجش و ارزیابی؛ در سطح تحلیل سازمانی، نه فردی و مربوط به سازمانی از بخش عمومی و غیرانتفاعی، نه بخش خصوصی. در این تحقیق از روش آمیخته اکتشافی با الگوی گونه شناسی استفاده شده است که در مرحله اول - با رویکرد کیفی و استقرایی- داده های حاصل از مصاحبه های عمیق با خبرگان سازمانی و بیرونی، با استفاده از نرم-افزار maxqda و روش تحلیل مضمونی، تجزیه و تحلیل گردید و به ترسیم الگو و شبکه مضامین مدیریت عملکرد سازمان اوقاف منجر شد. در مرحله دوم - که با رویکرد کمّی انجام شد- با هدف ساختاردهی به نظرات خبرگان از روش مدلسازی ساختاری تفسیری(ism) استفاده شد که یکی از فنون پژوهش عملیاتی نرم است. در نتیجه با سطح بندی مضامین حاصل از مرحله اول و نیز کشف روابط میان آنها، مدل مفهومی نهایی ترسیم شد. یافته های تحقیق، 38 تعیین کننده عملکرد را شامل می شود که در هشت مولفه طبقه بندی شدند: رهبری و مدیریت، محیط بیرونی، سیاست ها و راهبردها، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فرآیندها، فناوری اطلاعات و منابع انسانی. همچنین 21 مضمون به عنوان نتایج عملکرد شناسایی شدند که ذیل سه مولف? خروجی ها، پیامدها و آثار عملکرد قرار گرفتند. این 11 مولفه، اجزای تشکیل دهند? مدل نهایی تحقیق هستند. کلیدواژه ها: مدیریت عملکرد سازمانی، سازمان اوقاف و امور خیریه، بخش عمومی و غیرانتفاعی، روش آمیخته اکتشافی، تحلیل مضمونی، مدلسازی ساختاری تفسیری (ism)، مدل مفهومی، تعیین کننده های عملکرد، نتایج عملکرد.